Trzy razy otarł się o Nobla. To co zrobił wszyscy powtarzamy, przerabiamy, wykonujemy nie zdając sobie sprawy z tego że On maczał w tym palce. Ratownictwo nowożytne to wynalazek Petera Safara.
Żeby zacząć rozmawiać o Jego dokonaniach należy pooglądać w całości jeden z filmów pokazujących jego eksperymenty, które zostały przeprowadzone w szpitalu w Baltimore w czasach kiedy był u szczytu swojej kariery:
Ten sobowtór Franza Kafki zestawia na filmie dwie historyczne metody resuscytacji (metoda Silvestra i Holger – Nilson) z metodą „usta-usta” . Dla niektórych osób film może wydać się szokujący gdyż od kilku dekad do takich eksperymentów używają świń. W tamtych czasach dobrowolne zgody na takie eksperymenty były na porządku dziennym. Safar przeprowadził około 80 podobnych badań. Obiektami eksperymentów byli lekarze, pielęgniarki i ratownicy. James Elam i Peter Safar również brali udział w tych eksperymentach jako „wolontariusze” dając się również „zwiotczać”. Rurka w kształcie „S” to tzw „rurka Safara”. Na filmie można zauważyć jak Peter Safar kieruje się pewną ideą: „Patrzcie…! Sztuczne oddychanie mogą zrobić nawet skaut i strażak. To nie musi być doktor nauk medycznych!”. Ta idea przyświecała niemal całej karierze naukowej Petera Safara. To właśnie ta idea uprawnia go obecnie do tytułu „Ojca nowożytnej resuscytacji”.
Resuscytacja Krążeniowo Oddechowa (RKO)
Jako ojców nowożytnej resuscytacji wymienia się trzech (trudno to słowo przetłumaczyć więc użyje neologizmu) reinwenterów lub jak kto woli „ponownych wynalazców”: James Elam, Peter Safar i William B. Kouwenhoven. Ci trzej panowie połączyli swoje pomysły (sztuczne oddychanie) z starymi (uciskanie klatki piersiowej, defibrylacja) i stworzyli nową technikę wskrzeszania ludzi z zatrzymanym krążeniem. Osobom która najbardziej przyczyniła się do popularyzacji RKO był jednak Peter Safar. Na drugim miejscu należy wskazać Jamesa Elama, który również promował RKO, ale nie tak skutecznie jak Safar. Nie mam zamiaru przepisywać internetu. Najbardziej wartościowe i ciekawe prace na temat historii RKO w bibliografii.
ABC
W 1957 roku, Peter Safar napisał książkę „ABC Resuscytacji”, która dała podstawy do masowego szkolenia RKO. Ta nowa koncepcja została w 1962 rozpropagowana przy pomocy filmu szkoleniowego o nazwie „Puls życia” stworzonego przez Jamesa Judea, Guya Knickerbockera i Petera Safara. Jude i Knickerbocker, wraz z Williamem Kouwenhouen opracowali metodę pośredniego masażu serca, podczas gdy Safar pracował z Jamesem Elamem, nad skutecznością sztucznego oddychania. Ich wspólne wyniki zostały zaprezentowane na dorocznym spotkaniu Towarzystwa Medycznego Maryland 16 września 1960 w Ocean City, i zyskały szybką i szeroką akceptację w ciągu następnej dekady, pomogło w tym wideo i zorganizowane, publiczne spotkania promujące użycie RKO. Akronim ABC i szkolenia RKO zostały później przyjęte przez American Heart Association, które ogłosiło własne standardy resuscytacji w 1973 roku.
W 2010 roku, ILCOR wydając wytyczne skupił się na redukcji przerw w uciskaniu klatki piersiowej i zmienił kolejność literek na CAB w związku z tym że priorytetem stało się uciskanie klatki piersiowej.
Mała Ania
Jaki uszczerbek na zdrowiu odniosły osoby które poddały się eksperymentom „oddechowym” tego się raczej nie dowiemy, jednak Safar zdawał sobie sprawę z tego że ćwiczenie resuscytacji na ludziach nie jest najlepszym pomysłem. W 1958 r Peter Safar przyleciał do Norwegii na konferencje anestezjologiczną w Gausdal. Był tam też Bjorn Lind ze szpitala Stavanger. Stavanger to rodzinne miasto Åsmund Laerdala – producenta zabawek, który niedawno zaczął oprócz lalek produkować imitacje ran (co robi do teraz) dla Norweskiej Obrony Cywilnej. Lind zainspirowany pracami Safara i Elama zdawał sobie sprawę z trudności szkolenia umiejętności techniki sztucznego oddychania. Na tej konferencji w wyniku dyskusji z Safarem w głowie Linda powstała myśl stworzenia manekina szkoleniowego do nauki resuscytacji. Jego wykonanie zostało zlecone Leardalowi, który konsultował się z Lindem niemal codziennie. Tak rozpoczęła się praca nad Małą Anią. Premiera manekina miała miejsce w 1960 r. na konferencji w Nowym Jorku. Manekin został przyjęty entuzjastycznie przez Petera Safara. Brał on również w przyszłości udział w udoskonalaniu tego projektu. Historie twarzy Małej Ani zapewne każdy ratownik zna. Pomysł wykorzystania twarzy L’Inconnue de la Seine (Nieznanej z Sekwany) należał do Leardala.
Niestety twórca i główny promotor RKO nie był w stanie pomóc swojej nagle zmarłej dwunastoletniej córce w 1966 r. Przyczyną śmierci było ciężkie zaostrzenie astmy.
Pogotowie Ratunkowe
Żeby opisać fenomen założonego w 1967 r. Freedom House należy przedstawić kontekst wydarzeń. Lata sześćdziesiąte w USA. W nagłych wypadkach do poszkodowanych jeździła policja i strażacy wykorzystując wyłącznie metodę „ładuj i jedź”. W kraju w którym pomimo nowego ustawodawstwa (Civil Rights Act 1964 r) panuje segregacja rasowa pewien Austryjak – nijaki Peter Safar, który przeżył okupacje w swoim rodzimym kraju postanowił wraz z grupą bezrobotnych, Afroamerykanów, którzy nierzadko byli osobami uzależnionymi od alkoholu i/lub narkotyków założyć pogotowie ratunkowe w Pittsburgu. Peter Safar postawił tej grupie ludzi bardzo ambitne zadania, gdyż wyposażył ambulanse w defibrylatory, leki, zaawansowane techniki udrażniania dróg oddechowych… I jeżdżono bez lekarzy. Normalnie czysty postmodernizm. Quentin Tarantino na pewno stworzy o tym kiedyś film. Póki co Gene Starzenski pół Polak pół Japończyk, który także jest paramedykiem nakręcił film dokumentalny o historii Freedom House. W internecie dostępny trailer, w którym pojawia się Safar:
OIT
W latach 1952-53 zorganizował w Limie (Peru) jeden z pierwszych na świecie Oddział Anestezjologii, w latach 1955-61 był założycielem i szefem podobnego Oddziału w Baltimore City Hospital, a wreszcie w r. 1961 powołał Oddział Anestezjologii na Uniwersytecie w Pittsburghu, którym kierował do r. 1974. Techniki utrzymywania przy życiu upraszczał i z powodzeniem wykorzystywał w tworzeniu procedur emergency medical technician (EMT).
Podobno CV Petera Safara pod koniec kariery naukowej liczyło 120 stron (samych tytułów prac naukowych było 1389, ponad 30 książek i podręczników). Osoby które miały szczęście współpracować z tym wielkim naukowcem miło go wspominają. Był bardzo inspirującą postacią. Peter Safar jasno i wyraźnie widział i udoskonalał ogniwa „łańcucha przeżycia” już w połowie dwudziestego wieku. Sama idea „łańcucha przeżycia” (axis mundi EMS) została zwerbalizowana dopiero w latach osiemdziesiątych XX w.
Pośmiertne artykuły o Peterze Safarze
Historia Małej Anii i początek nowożytnej resuscytacji
Peter J. Safar, the early years 1924–1961, the birth of CPR. Peter J.F. Baskett
