Krótkie notatki na wiki to trochę niewiele jak na tak słynne nazwisko. Zrobiłem internetowe dochodzenie.
Wiele źródeł jest w języku niemieckim. Do tłumaczenia posługiwałem się Google Translatorem, własnymi zmysłami i intuicją. Proszę o zwrócenie mi uwagi jeśli coś źle przetłumaczyłem. Źródła w literaturze na dole.
Prof. Franz Rautek – Austriak urodzony 10. 04.1902 r. w St. Pölten. Zmarł 8.11.1989 w Wiedniu. Ojciec jego był agentem ubezpieczeniowym. Kiedy jego ojciec stracił pracę czternastoletni Franz musiał szukać pracy żeby utrzymać rodzinę.
Był uczniem Josefa Diwischeka, pioniera austriackiego jiu jitsu. Po roku intensywnego treningu otrzymał pracę trenera w Policyjnym Związku Sportowym. Tutaj wprowadził specjalny program dla policji. Prof. Rautek założył swoją pierwszą szkołę w Wiedniu w 1931 r. Nauczał w ośrodkach kształcenia dorosłych. W latach 1941 – 1947 uczył Jiu Jitsu na Uniwersytecie Wiedeńskim.
Już przed II wojną światową był uznanym instruktorem jujitsu. Ceniony był przede wszystkim za perfekcjonizm, elegancje i styl.
Jego motto brzmiało:
„Z wieloma kształtami łagodny panuje nad przemocą”
Prof. Franz Rautek był jednym z najwybitniejszych nauczycieli Jiu Jitsu w Austrii (1930-1968). Założył kilka szkół w Wiedniu i Grazu. Tytuł profesorski (prezydencki) otrzymał w 1978 r. za wieloletnie nauczanie sztuk walki.
Oprócz swojego najsłynniejszego wynalazku (chwyt Rauteka), Prof. Rautek, opracował również urządzenia do rehabilitacji medycznej i ratownictwa. Bardzo pomocna w tworzeniu i ćwiczeniu chwytów ratunkowych była jego żona Hilda.
W 2013 r. jego nazwiskiem nazwano jedną z ulic rodzinnego miasta St. Pölten. Rautekstraße.
Pomnik autorstwa Petera de Leeuwe z 1991 przedstawiający dwóch strażaków podnoszących poszkodowanego przy pomocy chwytu rauteka stoi w niemieckiej miejscowości Burg.
Chwyt Rauteka
Stosowany w pierwszej pomocy chwyt ratowniczy służący do szybkiej ewakuacji poszkodowanego z miejsca zagrożenia. Jest to najbezpieczniejszy sposób ewakuacji w pojedynkę.
Głowę i klatkę piersiową rannego należy oprzeć o swoje piersi i przekładając obie ręce pod ramionami osoby wyciąganej, chwycić oburącz jej przedramię znajdujące się dystalnie od osoby ratującej. Obecnie funkcjonują w ratownictwie dwie odmiany Chwytu Rauteka:
- Klasyczna. Głowę i klatkę piersiową rannego należy oprzeć na swojej piersi i przekładając obie ręce pod ramionami osoby wyciąganej, chwycić oburącz jej przedramie znajdujące się dystalnie do osoby ratującej. W przypadku gdy przedramię to jest złamane, można chwycić za drugą rękę, co obniża jednak stabilność chwytu. Po uzyskaniu prawidłowej pozycji przenosi się ciężar podnoszonego w stronę własnego środka ciężkości i wysuwa go z samochodu. Przed rozpoczęciem wyciągania należy zadbać o uwolnienie nóg rannego. Powyższa pozycja nie zapewnia stabilizacji kręgosłupa szyjnego.
- Zmodyfikowana. Jeśli ratujący jest wyższy od ratowanego lub ma dużą rozpiętość ramion, warto zastosować modyfikację tego chwytu, polegającą na przytrzymaniu ręką wkładaną pod dalsze ramię pacjenta jego żuchwy i dociśnięciu jej do własnej klatki piersiowej.
Chociaż chwyt znacznie ułatwia ewakuacje osoby nieprzytomnej/ wiotkiej to jednak ewakuacja poszkodowanego przy użyciu chwytu Rauteka może doprowadzić do obrażeń kręgosłupa u ratownika.
Bibliografia
Jedyną pozycją książkową jaką udało mi się znaleźć w otchłani internetu jest:
Helfen und Bergen : einfache Handgriffe und Hinwiese für Hilfeleistung bei Unglücksfällen Rautek, Franz [VerfasserIn] Wien : Österr. Ges. vom Roten Kreuz ; 1956.
(moje tłumaczenie tytułu: Pomoc i ratunek: proste kroki i wskazówki dotyczące pomocy w razie wypadków)
Książkę można kupić na Amazonie i różnych antykwariatach, bardziej jako ciekawostkę lub bibliofilski fetysz.
Film
Powstał także film instruktażowy w 1970 r. o identycznym tytule:
Z punktu widzenia historii ratownictwa powyższy film staje się pewnym wizualnym artefaktem. Nie należy go traktować jako źródło informacji na temat współczesnych technik przemieszczania pacjenta (zwłaszcza urazowego). Niektóre techniki można by było uznać za „mało subtelne”. Mamy też okazje oglądać kilka wersji współczesnej pozycji bezpiecznej.
Sitzkippgriff (moje tłumaczenie: „chwyt unoszenia z fotela”) wywodzący się z tzw.: chwytów transportowych polegających na wykorzystaniu dźwigni. Nie traktujcie w ten sposób osób z osteoporozą lub urazowych.
Wenden von der Rückenlage in die Seitenlage (moje tłumaczenie: Od pozycji na plecach do pozycji bocznej) Jest to nic innego jak pozycja bezpieczna. Ta pozycja była już stosowana w XIX w. jednak dopiero pod koniec XX w. dookreślono jej ostateczny kształt, cel i funkcję w pierwszej pomocy przez towarzystwa naukowe (ERC/AHA).
Wenden von der Bauchlage in die Rückenlage (moje tłumaczenie: Od pozycji na brzuchu do pozycji na plecach) takie obracanie w pojedynkę ma już swoje zamienniki w czasach nam obecnych.
Aufrichten in den Sitz (moje tłumaczenie: wznoszenie na siedzeniu). Raczej nie zachęcam do transportu pacjenta nieprzytomnego w taki sposób.
Rautekgriff (moje tłumaczenie: chwyt rauteka). Pokazany na filmie w różnych odmianach. To nadmierne przyginanie głowy do tułowia może (powinno) budzić pewne wątpliwości. Modyfikacja z stabilizowaniem głowy pojawiła się znacznie później.
Schwenktechnik (moje tłumaczenie: technika chuśtawki). Wykorzystanie siły kinetycznej pacjenta podczas rozchuśtania ma długą tradycję związaną z nazwą wykorzystywaną do tej pory w ratownictwie… Termin ” ambulans” pochodzi od łacińskiego słowa ”ambulare„ , które oznacza „chodzić lub poruszać się”, co jest odniesieniem do wczesnej opieki medycznej, kiedy pacjenci byli przenoszeni przez podnoszenie lub kołysanie.
Hocksitzgriff (moje tłumaczenie: uchwyt z przykuca) moje plecy mówią „nie” przy takim sposobie transportu.
Schultertragegriff (moje tłumaczenie: uchwyt na ramię) w Polsce nazywane jest to czasami chwytem strażackim.
Ju-jitsu i ratownictwo
Będąc na swoim studium rm miałem judo (korzenie w Ju-jitsu) w ramach wf, nie przypuszczałem że tak często pewne umiejętności z tych zajęć mogą się przydać w pracy ratownika medycznego.
Czy pacjent jest leżący siedzący czy stojący pewne chwyty i dźwignie mogą pomóc w bezpiecznym dla pacjenta i dla ratownika sposobie transportu.
Coraz częściej jednak wykorzystanie energii osoby nieprzychylnie nastawionej do ratownika medycznego wykonującego medyczne czynności ratunkowe jest stosowane wobec pacjenta/ świadka zdarzenia.
Ciekawostka
Najsłynniejszy Austriak świata tak napisał w swoim opus magnum:
Ja zawsze uważałem boks i ju-jitsu za bardziej ważne niż mierne ćwiczenia w strzelaniu.
Dziś każda armia świata, organizacja paramilitarna, policja, straż miejska czy firma ochroniarska ma w założeniach nauczyć samoobrony i ataku przeciwnika przy pomocy wschodnich sztuk walki.
Jeśli zainteresował cię wpis o prof. Franzu Rauteku przeczytaj wpis o innym Austriaku Peterze Safarze.
Literatura:
